عقد تفاهمنامه همکاری میان دانشگاه فنی و حرفه‌ای و اتحادیه تولیدکنندگان و صادرکنندگان مبلمان ایران

در این نشست که با تلاش مهندس اردشیر عبدی رییس مرکز کارآفرینی و ارتباط با صنعت دانشگاه فنی و حرفه ای برگزار شد، دکتر فعال معاونت پژوهش و فن‌آوری دانشگاه فنی و حرفه‌ای، دکتر ضیایی دبیر اتحادیه تولیدکنندگان و صادرکنندگان مبلمان ایران، مهندس داوود ربیع مدیرعامل شرکت ربیع چوب، مهندس حسین افشار مدیر شرکت گروه چوب افشار، دکتر بیات ریاست دانشکده فنی انقلاب اسلامی، و رؤسای آموزشکده‌های دانشکده‌های ارایه دهنده رشته صنایع چوب دانشگاه فنی و حرفه ای(دانشکده فنی انقلاب اسلامی تهران، آموزشکده شهید جباریان همدان، آموزشکده فنی اردکان یزد، آموزشکده فنی شهید صدوقی یزد، آموزشکده ثامن‌الحجج مشهد، آموزشکده شهید هاشمی‌نژاد ساری، آموزشکده علی‌آباد کتول گرگان، دانشکده فنی صومعه‌سرا و دانشکده فنی شهید دادبین کرمان) حضور داشتند. در این نشست متولیان صنعت و دانشگاه به طرح مباحث جالب پرداختند و چالش های پیش روی همکاری دانشگاه و صنعت در حوزه صنایع مبلمان را به نقد کشیدند. آنچه در ذیل می‌خوانید گزارشی است از این نشست:

مهندس عبدی: دانشگاه فنی و حرفه‌ای با بیش از 40 سال سابقه فعالیت در عرصه دانشگاهی کشور و 220 هزار دانشجو، 1231 رشته گرایش آموزشی را پوشش می‌دهد. این دانشگاه در 9 شهر، دانشکده صنایع چوب دارد که الان در خدمت رؤسای دانشکده‌ها هستیم. ما در این دانشگاه، هنرجویانی را آموزش می‌دهیم که در بازه زمانی 2 ساله به صورت جسته و گریخته، اطلاعات پایه‌ای را فرا می‌گیرند. هدف اصلی این دانشکده‌ها آموزش و تربیت تکنیسین است. به طور قطع در دوره آموزش نمی‌توان انتظار داشت که کیفیت مصنوعات ساخته شده به کیفیت محصولات موجود در بازار باشد. ولی از دغدغه‌هایی که در عرصه آموزش عالی به خصوص دانشکده فنی و حرفه‌ای وجود دارد، ضرورت تجهیز مواد اولیه به خصوص در رشته صنایع چوب است. با توجه به وضعیت و اقتصاد بازار و گرانی مواد اولیه همه دانشکده‌ها این دغدغه را دارند که چگونه مواد اولیه را تهیه کنند. به عنوان نمونه، همین دانشگاه انقلاب اسلامی که از قدیمی‌ترین و مطرح‌ترین دانشکده‌های فنی و حرفه‌ای است، دستگاه‌ها و ماشین‌آلاتی با قدمتی 50 ساله دارد و امکان به روزرسانی و آوردن ماشین‌آلات با تکنولوژی روز را ندارد. متأسفانه به دلیل فاصله‌ای که بین صنعت و دانشگاه وجود دارد و ارتباطی که شکل نمی‌گیرد، نمی‌توانیم تکنسین‌هایی تربیت کنیم که بروند در صنعت مشغول شوند و خودشان کارآفرین باشند. به خاطر این نقیصه با دکتر ضیایی نشستی داشتیم و این نشست تخصصی را هم به این نیت تدارک دیدیم تا به یک هم‌افزایی برسیم و ارتباط بین صنعت و دانشگاه را شکل بدهیم. ما مهمان صنعت هستیم و با حمایت دکتر ضیایی این جرأت را پیدا کرده‌ایم که استارت کار را با صنایع چوب در دانشگاه آغاز کنیم. خوشبختانه ریاست محترم دانشگاه هم عنایت ویژه‌ای به صنایع چوب دارند و فکر می‌کنند این رشته قابلیت کارآفرینی را دارد. خوشبختانه مراکز آموزشکده فنی و حرفه‌ای توانمندی و پتانسیل بالایی دارند و نیروهای خوبی را به صنعت معرفی کرده‌اند. دکتر ضیایی به عنوان دبیر اتحادیه و صاحب‌امتیاز و مدیر مسؤول ماهنامه صنایع چوب و کاغذ هم با نوید خوبی که به ما در زمینه همکاری داده‌اند، ما را دلگرم کرده‌اند. دکتر افشار و دکتر ربیع هم که در جمع ما هستند، هم در صنعت و هم در دانشگاه فعال هستند و دغدغه‌های آن را به خوبی می‌شناسند. بازدیدی برای دوستان تدارک دیده‌ایم که دوستان ببینند با این امکانات نمی‌شود از ما انتظار زیادی داشته باشند. این مراکز با این پتانسیل و امکانات نمی‌تواند جوابگوی صنعت باشد.

دکتر ضیایی: من به عنوان دبیر اتحادیه تولید‌کنندگان و صادر‌کنندگان مبلمان ایران و سخنگوی این بخش از صنعت کشور، خدمت شما عرض ادب می‌کنم. بحث ارتباط صنعت و دانشگاه برای همه ما که کار دانشگاهی کرده‌ایم و با صنعت هم آشنا هستیم، کاملاً تکراری و خسته‌کننده است و متأسفانه به بحثی شعاری تبدیل شده که جنبه عملیاتی پیدا نکرده و لوث شده است. واقعیت این است که یک‌بار برای همیشه تکلیف باید مشخص شود. یا صنعت باید به طرف دانشگاه قدم بردارد یا دانشگاه به سمت صنعت. با نگاه دوستان دانشگاهی آشنا هستم. بعضی اوقات این نگاه بر ذهن‌شان حاکم است که ما مرکز علم و نگاه آکادمیک هستیم و صنعت باید خودش را با ما تطبیق دهد. اماصنعت هم معتقد است دانشگاه دو ایراد دارد. در مباحث تئوریک مانده و سیستم آموزشی مبتنی بر دانش دارد نه مهارت، در حالی که ما نیاز به سیستم آموزشی مهارت‌محور داریم. نیروی کار ماهر می‌خواهیم نه دانشمند. بنابراین دانشگاه باید سیستم خود را اصلاح کند و به سمت ما بیاید. این پارادوکس به صورت یک موضوع لاینحل در بسیاری بخش‌ها باقی مانده است.
اما در صنعت چوب و مبلمان باید از بحث‌های شعاری عبور کنیم و وارد مباحث عملیاتی شویم. لازمه این کار آن است که هر دو اقدام کنند. باید همدیگر را خوب بشناسیم. نیازها، توانمندی‌ها، نقاط ضعف و قابلیت‌های همدیگر را برآورد کنیم. بعد می‌توانیم واقع‌بینانه به سمت هم حرکت کنیم و به هم نزدیک شویم. من چند نمونه برایتان می‌گویم که اگر این اتفاق نیفتد، به نتیجه نمی‌رسیم. سال 84، مدیران شرکت برین چوب به این فکر افتادند که یک مرکز آموزش مهارت را برای انواع ماشین‌آلات صنایع چوب ایجاد کنند. آن موقع به ذهنم رسید که این مرکز اگر در یک مرکز دانشگاهی ایجاد شود، معضلی هم از دانشگاه برطرف می‌شود. بخش صنعت چون مبتنی بر سود است، سریع اعلام آمادگی کرد. من با مسؤولان یکی از مرکز دانشگاهی وارد مذاکره شدم. با این عنوان که شما سوله دانشگاهی را در اختیار آنها بگذارید تا بخش خصوصی آن را تجهیز کند. مسؤولان دانشگاه استقبال کردند و به دنبال فراهم کردن مقدمات بوروکراتیک اداری کار رفتند. اما رفتند که رفتند. پیگیری کردیم، اما آنقدر پیچ و خم‌های قانونی زیاد بود که نشد که نشد. اما یک نمونه خوشایند هم داشتیم. دانشگاه تهران همانگونه که مستحضرید از وزارت علوم مجوز راه اندازی رشته مهندسی مبلمان گرفت و مهرماه پارسال سری اول دانشجویان را پذیرش کرد. از طرف اتحادیه ها هم با آنها همکاری شد و الان تا 85 درصد عناوین درسی آنها با نیازهای روز صنعت تطابق دارد. همان موقع به آنها یادآوری کردیم که باید اساتید متخصص هم درنظر بگیرند و به فکر کار آموزشی دانشجویان هم باشند. 12 دانشجو را پذیرش کردند. یک روز با یکی از اساتید گروه مربوطه تماس گرفتم و گفتم بیایید دانشجویان جدید را برای کارآموزی به شرکت‌ها معرفی کنیم تا از الان هویت خود را بشناسند و بدانند اصلاً این رشته چیست. گفت: محدودیت داریم. دانشجویان دختر و پسر را نمی‌توانیم با هم برای بازدید بفرستیم. باید به دانشگاه و... نامه بزنیم و بحث‌های بوروکراتیکی که مطرح است. برای رفع این مشکل، از طر ف دفتر اتحادیه، دانشجویان را خودمان دعوت کردیم و به شهرک بهسازی صنایع چوب بردیم که بیشتر از 33 واحد فعالیت تولیدی دارد. دانشجویان خیلی استقبال کردند. آنها را برای بازدید بردیم. بر اثر همین بازدید4 نفر از آنها در همان روز برای کار آموزی جذب واحدها شدند و بعد هم مطلع شدیم که چند شرکت برای استخدام آنها بعد از طی دوره کار آموزی، ابراز علاقمندی کرده‌اند. با این دو نمونه خواستم ذهنمان به هم نزدیک شود که راجع به چه چیزی صحبت می‌کنیم. واقعیت این است که نیاز به نیروی کار ماهر در بخش‌های مختلف صنایع چوب و مبلمان بسیار شدید است.
یکی از تولید‌کنندگان مبلمان کلاسیک در جاجرود چند بار به من گفته است که در اسرع وقت به 12 نفر رنگ‌کار مبلمان با حقوق پایه یک میلیون و 200 هزار تومان نیاز دارم. یکی دیگر از واحدهای شرکت پادیران متعلق به رییس همین اتحادیه به 20 نفر فارغ‌التحصیل ماهر دیپلم یا کاردان صنایع چوب نیاز دارد. و این همه در حالی است که مشکل اصلی جامعه ما بیکاری است. همه این مثال‌ها را گفتم تا به اینجا برسم که باید آموزش ما بازارمحور باشد. اگر شما به معنای واقعی کلمه آن را بپذیرید، مشکلات و تنگناهایش را در سیستم آموزشی خودتان حل و انعطاف‌پذیری را در سیستم ایجاد خواهید کرد، سرفصل‌ها و عناوین آموزشی با نیاز بازار متناسب می‌شود، مطمئن باشید صنعت درهایش را به روی شما باز می‌کند. تردید نکنید. فقط باید خودتان را از بوروکراسی و قوانین سخت و بسته رها کنید.
ما هم به عنوان یک رابط بین صنعت و شما نقش خود را خوب ایفا می‌کنیم. ما معتمد صنعت هستیم و می‌توانیم راه صنعت را باز کنیم. در مجموع، من فقط به نمایندگی از اتحادیه تولید‌کنندگان و صادر‌کنندگان مبلمان ایران صحبت نمی‌کنم، بلکه یک اتاق فکری هم به نام اتاق فکر تشکل‌های صنایع چوب و مبلمان ایران داریم که رؤسای تشکل‌های اصلی این صنعت در آنجا حضور دارند. جلسات ماهانه داریم که وقتی به آنها گفتم قرار است در خدمت شما باشیم، آنها هم آمادگی خودشان را برای همکاری اعلام کردند. آنها گفتند نیازهای خود را به نیروی ماهر آمارگیری و به شما اعلام می‌کنیم. از آن‌طرف شما بگویید در مراکز آموزشی چه تنگناهایی دارید. ما می‌توانیم مثلاً دانشجویان را برای آموزش دستگاه‌های CNC به مراکز صنعتی بفرستیم و لازم نیست شما دستگاه‌های گران بخرید. مدل نگاه‌های ما هم باید در جاهایی تغییر کند. مدل نگاه 50 سال پیش که مراکز آموزشی فنی و حرفه‌ای الزاما باید خود مجهز باشند، الان توجیه اقتصادی ندارد. انعطافی که گفتم باید در اینجا به وجود بیاید. مطمئن باشید اگر پایدار، با پشتکار و با اراده این روابط را برقرار کنیم و به سمت هم قدم برداریم، اتفاقات خوبی می‌افتد.
نکته دیگری الان یادم افتاد و جالب است برای شما بگویم. نمایشگاه مبلمان آنکارا، فروردین 93 برگزار شد. روز افتتاحیه، شاهد چند اتفاق بسیار جالب بودیم. آقای رجب طیب اردوغان با چند وزیر برای افتتاح نمایشگاه آمدند. برای ما حیرت‌انگیز بود. چون با این همه پتانسیل، اشتغالزایی، درآمدزایی، سودآوری و زودبازده بودن به عنوان صنعت مورد توصیه Unido برای کشورهایی که می‌توانند زیرساخت‌های این صنعت را برای رونق اقتصادی‌شان توسعه بدهند، هنوز نتوانسته‌ایم یک معاون وزیر برای افتتاح نمایشگاه‌های بزرگ مبلمان بیاوریم چه برسد به رییس جمهور. اردوغان چند ساعت از نمایشگاه بازدید کرد و با تک‌تک غرفه داران راجع به مشکلاتشان صحبت کرد. در این نمایشگاه با رؤسا و معاونان دانشگاه‌های معتبر آنکارا که در نمایشگاه غرفه داشتند هم صحبتی داشتیم. درباره رابطه قوی خودشان با صنعت برایمان گفتند. بعد که ما از تعداد مراکز آموزشی و سطوح آموزشی رشته صنایع چوب ایران برایشان گفتیم، شوکه شدند، چون تصور هم نمی‌کردند که حجم آموزش ما بیشتر و مدرن‌تر از آنها باشد. با این همه آنها خیلی جلوتر و موثرتر از دانشگاه ما حرکت می‌کردند. چرا؟ چون ما با صنعت پیوند نداریم، اما آنها این ارتباط را به خوبی و بی مقدمه برقرار کرده‌اند.
خلاصه کلام این‌که، جنس ما بعنوان نمایندگان بخش صنعت، جنس عملیات است. تشریفات و بوروکراسی حاشیه نازکی از کار ما است. باید صحبت کنیم، متقاعد شویم، مزیت‌ها را بشناسیم. تصمیم بگیریم و اجرا کنیم. اگر اینگونه بتوانیم همدیگر را درک کنیم و سریع به سمت هم قدم برداریم، موفق می‌شویم.

دکتر بیات: خوشحالیم که صنعت می‌خواهد به دانشگاه پیوند بخورد. خود من از سال 72 به عنوان رابط بین صنعت و دانشگاه در حوزه‌های مختلف کار کرده‌ام اما متأسفانه خیلی موفق نبوده‌ام. این اتفاق را به فال نیک می‌گیرم. ما این قدرت را داریم که سرفصل‌ها را در وزارت علوم تغییر دهیم و متناسب با صنعت حرکت کنیم. حتی می‌توانیم کارگاه‌های آموزشی تاسیس کنیم. مجوز گرفته‌ام که با چند کشور تعامل داشته باشیم. حتی اگر لازم باشد استاد از آنجا دعوت کنیم. من مطمئنم اگر مسؤولین، حتی رییس جمهور احساس کنند که این صنعت پیشرفته است و نوآوری دارد و اگر صنعت را علمی ببینند، حضور پیدا می‌کنند. ما پتانسیل بالایی داریم. اگر صنعت از دانشگاه حمایت مالی کند و بر‌اساس نیازش از دانشگاه خروجی بخواهد، دانشگاه هم می‌تواند کارها را علمی‌تر و بر‌اساس علم روز انجام دهد. من حضور شما را به فال نیک می‌گیرم و امیدوارم با حمایت شما بتوانیم این پتانسیل‌ها را به نقاط قوت کشور تبدیل کنیم.

مهندس حسین افشار: بین صنعت و دانشگاه یک مشکل وجود دارد. حلقه‌های زنجیری در این بین گم شده است. موقعی که دانشگاه تأسیس شد، صنعت نبود. حالا بچه‌یی زودتر از موقع به دنیا آمده، بزرگ شده و سنی از آن می‌گذرد. الان ما مقداری از سنگرهای چوب را از دست داده‌ایم. قبلاً همه چیز را با چوب می‌ساختیم. الان متأسفانه صنایع جدیدی جای آن را می‌گیرد. ما در این زمینه کار می‌کنیم که نشان دهیم چقدر چوب زیبا، ماندگار و راحت است. با شهرداری که کار می‌کردیم، قبول نمی‌کردند که می‌شود در چوب گل کاشت. به آنها گلدان چوبی کادو دادیم، الان حجم عظیمی از شهرستان‌ها از ما گلدان‌های چوبی می‌خرند که ماندگاری بسیار بالاتری از پلاستیک، سنگ و... دارد. یا مثلاً نیمکت‌های فلزی پارک‌ها. پیش شهردار رفتم و متقاعدش کردم که نیمکت چوبی چقدر زیبا و راحت‌تر است. حالا در شهرداری وقتی مناقصه برگزار می‌شود، شرط می‌گذارند که ماده اولیه چوب فرآوری شده باشد. ما هیچ وقت روی تأمین مواد اولیه کار نکرده‌ایم. همیشه دنبال درست کردن مصنوعات هستیم. ما هزینه‌های زیادی می‌کنیم، چوب را بد قطع می‌کنیم، خراب کرده و دور می‌ریزیم. مصنوعاتی درست می‌کنیم که کج و کوله می‌شود. قابلیت صادرات ندارد. چون یک زنجیر از حلقه‌های زنجیر ما گم شده است. انگار یک قسمتی را یادمان رفته است. در زمینه ماشین‌آلات دوست خوبم دکتر ربیع به اندازه کافی توضیح می‌دهند. اما در زمینه مواد اولیه، می‌شود به من بگویید کجا نیرویی تربیت می‌کنند که یاد بگیرد چگونه چوب بریده شود. چگونه آن را باید خشک کرد. البته به صورت عملی نه در کتاب‌های ترجمه شده‌ای که خود مترجم به آن وارد نیست. اگر دانشگاه در زمینه صنعت چوب در فضای باز کار کند، من می‌توانم هرجور امکاناتی در اختیار دانشگاه بگذارم و بازار فروش به آنها بدهم. می‌توانم طی چند روز 32 میلیارد سفارش کار از شهرداری بگیرم و روی میز شما بگذارم. فقط افرادی را تربیت کنید که بتوانند کار فضای باز انجام بدهند. کار چوب در فضای باز مثل یک سونامی خواهد آمد. اگر خود را آماده نکنیم، جاده را صاف کرده‌ایم، اروپایی‌ها می‌آیند و از آن استفاده می‌کنند. کاش در نمایشگاه ساختمان، استقبال مردم از کارهای چوبی فضای باز را می‌دیدید. ما تنها شرکت ایرانی بودیم، بقیه ترک، فنلاندی و یا آلمانی بودند. به همین راحتی بازار را به آنها می‌دهیم.

مهندس ربیع: من 34 سال در صنعت چوب درس خواندم و کارکردم. از سال 59 که وارد هنرستان تهران شدم تا دکترا و در کنار آن نجاری می‌کردم. 20 سال است که به صورت تخصصی در ماشین‌آلات صنایع چوب کار می‌کنم. چون از اروپا ماشین وارد می‌کنم، به جرأت می‌توانم بگویم به 90 درصد کارخانه‌های ایران مشاوره داده‌ام. اولین آموزشگاه ماشین‌آلات صنایع چوب را تأسیس کردم، جزو مؤسسین اولین مرکز آموزشی مبلمان وابسته به دانشگاه جامع علمی کاربردی بودم. به همین دلیل همیشه فارغ‌التحصیلان دانشگاه‌ها، حتی دانشگاه شما را در شرکت‌های خودم جذب و معرفی کرده‌ام.
خدا را شکر در 15 سال گذشته، آنقدر ماشین وارد ایران شده که در قسمت پانل یا صفحه‌ای چیزی از دنیا کم نداریم. ولی در قسمت ماسیو، چون هنر چوب و درودگری است، با مقاومت استادکاران مواجه هستیم و کمتر از تکنولوژی روز برخوردار شده ایم. با این همه ما متأسفانه نیروی متخصص کم داریم. من بر‌خلاف دکتر افشار، می‌گویم ما نیرویی احتیاج داریم که در صنعت مشغول به کار شود. به قول دکتر ضیایی، روزی نمی‌شود کسی زنگ نزند درخواست نیرو در تمام بخش‌ها از ما نداشته باشد. اگر حمایتی هست، من در خدمتم.

دکتر نغمه فعال همدانی: رشته‌هايي مانند صنايع چوب در زمينه كارآفريني و سودآوري قابليت فراوان دارند. به همين دليل از سال گذشته ما برنامه‌هايي را درنظر گرفته‌ايم كه دست صنعت و دانشگاه را در دست هم بگذاريم. پارسال دو جلسه در خدمت دوستان حاضر در اين جلسه بوديم و استارت جلسه حاضر از پارسال خورده شد. اگر دوستان خاطرشان باشد، در مركز يزد (اردكان) از مراكزي كه رشته چوب دارد، بازديد خوبي داشتيم. خدا را شكر همه اين اقدامات ما را به جايي رسانه است كه الان شاهد این جلسه هستيم.
در هفته پژوهش سال 92، افتخار داشتيم دستگاه CNC پارچه را در معرض ديد عموم بگذاريم. من كاملاً با پيشنهاد آقاي دكتر موافقم كه بايد از اضافه‌كاري پرهيز شود و افكار و ايده‌ها جمع‌بندي شود. در اين جلسه، طرح پژوهشي مركز اراك مطرح شد كه ما روال كارمان آن است كه ابتدا آن را به كميته‌هاي تخصصي ارجاع مي‌دهيم و پس از بررسي متخصصان كه مهندس عبدي هم به خاطر رشته تخصصي‌شان كه چوب است، آن را مورد تأييد قرار دادند و با بررسي ارزياب‌ها، مورد تأكيد قرار گرفتند. به اين نتيجه رسيديم كه براي 10 مركز تخصصي فعال ما در رشته چوب، اين دستگاه را توليد كنيم.
جلسه امروز فرصت مناسبي هم شد كه دوستان قابليت دستگاه‌ها را بررسي كنند و به نتيجه قابل‌قبول برسند كه اين مي‌تواند به عنوان اولين طرح‌هايي كه در زمينه صنعت چوب در دانشگاه به ثمر رسيده است، مطرح شود.
در پايان، چون من رشته تخصصي‌ام شيمي است، شيميدان‌ها نقش آناليزور را دارند. اگر بتوانيم در معاونت پژوهشي، سرعت ارتباط بين دانشگاه و صنعت را بالا ببريم و دست شما را در دست هم بگذاريم، موفق عمل كرده‌ايم. در این جلسه به عنوان اولین قدم تفاهمنامه‌ای آماده كرده‌ايم و خواسته‌ايم اين جلسه فقط در حد حرف نماند و دستاوردهاي علمي داشته باشد. اين جلسات ادامه خواهد داشت تا بتوانيم در رشته‌هايي كه قابليت تجاري شدن را دارند، فعاليت‌هاي مؤثري انجام دهيم تا دانشگاه فني و حرفه‌اي برندي تخصصي در اين زمينه را به نام خود ثبت كند.

در ادامه این جلسه دکتر نغمه فعال همدانی سرپرست معاونت پژوهش و فن‌آوری دانشگاه فنی و حرفه‌ای و دکتر محسن ضیایی دبیر اتحادیه تولید‌کنندگان و صادر‌کنندگان مبلمان ایران تفاهمنامه‌همکاری میان سازمان های متبوعشان را به امضای رسانده و مبادله نمودند. اعضای حاضر در این نشست پس از امضای تفاهم نامه به بازدید از امکانات و تجهیزات آموزشی رشته صنایع چوب در دانشکده فنی انقلاب پرداختند.